Besant'ın dünya görüşü, tüm insanlığın aynı evrensel kardeşlikte birleşeceği üniter bir vizyondu. Bu kardeşliğin amacı, tüm tinselcilerin yardımı ile Büyük Beyaz Kardeşlik bilgelerinin işler duruma getireceği ilahi bir plana hizmet etmekti. Oysa, politik mücadelesinin kökenlerini yadsımayan Besant için, bu amaca ulaşmakta en etkin yol sosyalizm olmalıydı:
"Gelecek çağın ruhu sosyalizm olacaktır: görev bilincini yayacak, birbirine bağlılığı güçlendirecek, güçlü olanlara zayıfların yükünü taşımak için esin verecektir... Halk mutlu olmadığı sürece toplumdan söz edemeyiz, günümüzde var olan yalnızca toplumsal birimlerin kaynayan kaosudur... Avrupa, kardeşliği tümüyle ihmal etti; ezdi, fethetti, baskı kurdu; kendini seçilmiş olarak gördü; tüm dünyayı kendisine Tanrı'nın armağan ettiği bir otlak zannetti. Halk kitleleri acılı bir yoksulluk içindeyken, kimi kişilerin aşırı zengin olmasına göz yumdu... Çoğunluk tarafından denetlenen demokratik bir sosyalizm başarılı olamaz. Görev bilinci ile denetlenen, Bilgelikle yönetilen gerçekten aristokratik bir sosyalizm, uygarlığın ileri atılmış adımı olacaktır... Bir gün Madam Blavatski'ye sordular: "Sosyalist misiniz?" Şöyle yanıtladı: "Veren sosyalizme inanıyorum, alan sosyalizme değil." İşte geleceğin anahtarı buradadır."
Roz-Kruva akımların çoğunluğu, politika yapmadıklarını ve üyelerini politik tercihlerinde tam anlamıyla özgür bıraktıklarını belirtirler. Bu sav çoğu zaman doğru olsa da modern Roz-Kruva örgütlerinin yöneticileri, yaşamlarının belirli anlarında kişisel politik tercihlerde bulunarak, kendi akımlarını belirli bir yönelişe kaçınılmaz olarak zorlamışlardır. Bu olgu, Avrupa'da faşizmin yükseldiği 30'lu yıllarda ve II. Dünya Savaşı'nda, özellikle doğrulanmıştı.
Hızlı değişim içindeki dünyanın sinesinden yükselen ve giderek sayısı artan sesler, adaletli bir toplum projesi bulunmayan yeni plutokrasi (zenginler yönetimi) egemenliğine karşı çıkmaktadır. Zenginler ile yoksullar arasındaki çıkar çatışması genişledikçe, komplolar kaçınılmaz olarak gündemde kalacaklardır; ama bu durum, mitos nitelikli bir "büyük komplo"nun varlığı anlamına asla gelmez. Böylesi bir "büyük komplo" yalnızca bir "komplo kuramcıları" azınlığı için inanılır olmaktadır. Bu azınlık da, tümüyle akıl dışı yeni komplolar üretmeyi sürdürerek, karşı çıkmayı düşündükleri kötülükten çok daha sakıncalı ve tehlikeli bir ortamı hazırlamaktadırlar.
Rozikrusyen akımların uzun soluklu bir incelemesi, öncelikle, ortaya çıkan modern Rozikrusyen oluşumlarla başlayacaktır. Büyük bölümü XX. yüzyıl başlarında ABD'den yayılmış olan bu çağdaş oluşumların kökenleri hakkında daha önce ortaya çıkmamış yeni belgeler, sabırlı çalışmalar sonucunda bulunmaktadır. Henüz gün ışığına çıkmamış bu belgeler elbette, birçok gerilim ve tartışmaya yol açacaktır; çünkü modern Rozikrusyen oluşumların, uzun ve titiz çabalar sonucunda yarattıkları kendi "resmi" tarihlerinin kuşku altında kalmasına dayanamamaları doğaldır.
Ne var ki Hesz, Hölzel, Andreæ ve diğer dostların oluşturduğu topluluk olan Tübingen Çemberi'nin etkinliği uzun sürmemiş; gençlik dönemlerinin hevesi bir süre sonra yitirilmiştir. Manifestolarda sözü edilen Rozikrusyen oluşum, Roz-Kruva Kardeşliği bu dönemde asla gerçek bir örgüt olarak var olmamıştır. En azından gerçek bir örgüt olarak var olduğunu gösteren hiçbir sağlam kanıt yoktur. Bu bakımdan, XVII. yüzyıl başlarındaki Rozikrusyen akımı, tersini kanıtlayacak belgeler ortaya çıkana dek, bir örgüt olarak değil, bir düşünsel-entelektüel akım ya da daha basit bir anlatımla ütopyacı bir heves olarak görmek gerekir.
Rozikrusyenizm için bir entelektüel akım nitelendirmesini yapmak ne kadar doğrudur? Aslında Rozikrusyenizm, sınıflandırılması şaşırtıcı biçimde zor olan bir fenomendir. Bir din değildir; çünkü izleyenleri çoğunlukla Rozikrusyenizm'i Hıristiyanlık ya da diğer dinlerle birlikte uygulamışlar, dinin yerini alan bir oluşumdan çok, dine eklenen bir oluşum olarak değerlendirmişlerdir. Rozikrusyenizm bir felsefe akımı da değildir, bu biçimde nitelenemeyecek ölçüde belirsiz ve ele avuca sığmaz bir karakter taşır. Özenle yaratılmış bir mitosun apansız ortaya çıkışıyla gelişmeye başlamıştır.

Rozikrusyenizm'i ele almanın en mantıklı yolu, bu akımı zincirleme biçimde eskiden beri aktarılagelen belirli bir öğreti olarak değerlendirmek değil, kimi kişilerin kendi içsel yolculuklarını nitelendirmek için seçtikleri bir yöntem olarak görmektir. Gerçeği arayan kişi, kendi özgün arayış serüvenine uygun düşen simgeciliği de seçmek durumundadır. Çoğu zaman, bu tür bir simgesel arayışın ardına düşenler, çeşitli kurumsallaşma düzeylerinde bir araya gelmişler, kendi aralarında akımlar ya da topluluklar oluşturmuşlardır.
Rozikrusyenizm'in ilk metinlerinin siyasal yaklaşımı, Hermetik düşünceyle uyumlu bir geleneksel yorum üzerine yapılandırılmıştı ve bu bakımdan sınırlı sayıda sapient (bilen kişi) tarafından ulaşılabilen gizli bir gnosis'in varlığını öngörmekteydi. Ne var ki çoğunlukla Yunanistan ve Mısır'ın eski Hermetik felsefelerine, diğer bir deyişle pagan geleneklerine göndermede bulunsa da Rozikrusyenizm, özünde bir Hıristiyan Hermetizmi olarak değerlendirilmelidir.
Temel soru bir kez ortaya konmuştu: insanın gelişimini sağlamak için, önce toplumu mu değiştirmek gerekliydi? Yoksa, tam tersine, önce insanı değiştirmek ve böylece toplumun herkes tarafından paylaşılan değerler üreten bir modele doğru uyum içinde evrimleşmesini beklemek mi daha doğruydu? Bunlar, zaten, Antik Çağlar'dan beri toplumun barış ve uyum içinde gelişmesini sağlayacak yöntemleri araştıran düşünürlerin sordukları sorulardı. Ancak bu sorular hemen yeni sorulara kapı açıyordu: düşünsel bir bilgelik ya da kutsal bilgi sahibi olan kişi, toplumun yaşamına etkin biçimde katılmalı mıydı? Diğer bir deyişle, "tinsel otorite" ile "özdeksel egemenlik" uyum içinde olabilir miydi?
Aslında Thales'ten Hegel'e dek, birbiriyle bağlantılı ve neredeyse doğrusal olarak süren bir Batı felsefe geleneği kurgusu, hiçbir biçimde doğru kabul edilemez. Yine de bu kurgu, ortaya atılmış ve çok etkili olmuştur; bugün de etkili olmaktadır. Hegel sonrası Batı felsefesi kendi tarihine bakışında, çoğunlukla bu çizgiyi Nietzsche'ye, Heidegger ya da Wittgenstein'a, duruma göre bazen Habermas'a dek uzatmaktan başka bir şey yapmamıştır. Bu konuda, belki de en radikal ifade Heidegger'e aittir: Ona göre, Avrupa felsefesi bir söz yinelemesidir (pleonasm), çünkü Avrupa düşüncesi zaten felsefidir ve felsefe de Avrupalı'dır.
Avrupa'yı Avrupa yapan işte "ikincillik" özelliğiyle kendini sunan tinsel yapıdır. Avrupa'nın kaynakları kendi dışındadır. Avrupa'nın kültürü Yunan kökenlidir; Avrupa'nın dini ise Yahudi kaynaklıdır. Batı Hermetizmi ise Mısır kökenlidir. R. Brague'ın deyişiyle, iki kent Atina ve Kudüs, Avrupa'nın köklerini simgeler. Avrupa, "Roma yolu" olduğu için, Romalı olmakla, Romalılıkla ancak bu köklere uzanabilir. Avrupa, yabancı olanı kendine mal eder; ona sahip çıkar; çünkü o Romalı'dır.
-----
1952 İstanbul doğumlu Ömer Tecimer, Galatasaray Lisesi'nin ardından İktisadi Ticari İlimler Akademisi'nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde master yaptı. Tecimer, uzun süredir "Batı Uygarlığının Yeraltı Kaynakları" üzerine araştırma yapıyor.
Gül ve Haç oluşumunun karanlık ve zorlu tarihini inceleyen bu çalışma, Batı kültür tarihi araştırmacıları için bir kaynak kitap niteliğindedir. Yazar bu çalışmasında, akademik nesnellikle kişisel perspektifin keskinliği arasında ender görülen bir sentez oluşturmayı başarmıştır.
"Avrupa merkezli bir kültür hegemonyasının karşısında olan gerçek Rozikrusyenizm, Avrupa kültür kökenlerinin Avrupa'nın dışında olduğunu iyi bilmektedir; Avrupa'nın, Yunan düşüncesini, Ortadoğu dinsel değerlerini ve Mısır kökenli ezoterik yaklaşımların senteziyle oluşturulmuş bir tinsellik yapısına sahip olduğunun bilincindedir.

Çocuk kitabı. Arkın Kitabevi'nin 6-9 yaş için düzenlediği 1992 Çocuk Edebiyatı Ödülleri'nde birinciliği başka bir kitapla bölüşmüştü.